پرسش :

آیا زکات فطره اجیر بر مستأجر می باشد؟


پاسخ :
1. اگر در ضمن عقد اجاره شرط شود که نفقه اجیر را مستأجر بدهد و مستأجر هم نفقه اجیر را پرداخت نماید، زکات فطره اجیر بر مستأجر می باشد؛ امّا اگر شرط کند که مقداری از مخارج او را بدهد؛ مثلاً پولی برای مخارجش بدهد، دادن زکات فطره اجیر بر مستأجر واجب نیست(مشهور).(1) (آیت الله وحید: به عنوان نفقه نباشد.)

2. اگر نفقه جزئی از مخارج کار باشد، مثل آنچه در هتل ها و رستوران ها متعارف است و کارکنانی که اجیر کارفرما می باشند، از غذایی که توسّط کارفرما تهیه شده استفاده می کنند و غذای مذکور جزء حقوق (حق الزحمه) آنان محسوب می شود، زکات فطره آنان بر عهده خودشان است نه صاحب کار (آیت الله مکارم).(2)

3. آنچه در هتل ها، مهمان خانه ها، رستوران ها و مانند آن که معمول و متعارف است و کارکنانی که اجیر کارفرما می باشند، از غذایی که توسّط کارفرما تهیه شده استفاده می کنند و غذای مذکور جزء حقوق (حق الزحمه) آنان محسوب می شود، زکات فطره آنان بر عهده خودشان است نه صاحب کار. همچنین اگر در ضمن عقد اجاره، اجیر با کارفرما شرط نماید که کارفرما علاوه بر پرداخت مال الاجاره، باید مخارج او را نیز بدهد، در این صورت نیز زکات فطره فرد بر عهده خود اوست؛ امّا درصورتی که مخارج اجیر به عنوان حقوق یا شرط ضمن عقد بر عهده کارفرما نباشد؛ لکن کارفرما مخارج اجیر را ارفاقاً بپردازد به طوری که فرد مذکور، نان خور کارفرما محسوب شود هر چند به طور موقّت(3)، باید فطریه او را بدهد (آیت الله سیستانی).(4)
 
پی‌نوشت:
1- عروة الوثقی، ج 2، زکات فطره، فصل فیمن تجب علیه، مسأله 16؛ توضیح المسائل مراجع، ج 2، سوال 2012؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 2029.
2- عروة الوثقی، ج 2، زکات فطره، فصل فیمن تجب علیه، مسأله 16؛ توضیح المسائل مراجع، ج 2، ذیل مسأله 2012.
3- عروة الوثقی، ج 2، زکات فطره، فصل فیمن تجب علیه، مسأله8.
4- سیستانی، مجموعه استفتائات زکات فطره، مسأله 10.

​​​​​​​منبع: احکام فطریه و نماز عیدین، اداره پاسخگویی به سوالات آستان قدس رضوی، نشر قدس رضوی، 1392.